خط بازیافت کاغذ
مصرف سرانه كاغذ يكي از شاخص‌هاي توسعه اقتصادي تلقي مي‌شود. با وجود گسترش رايانه‌هاي شخصي در سراسر جهان كه خود مي‌تواند بر مصرف كاغذ اثر بسزايي داشته باشد، اما هنوز ميزان مصرف كاغذ يكي از معيارهاي عمده ارزيابي توسعه اقتصادي جوامع تلقي مي‌گردد. در كشورهاي در حال توسعه كه رايانه‌ها هنوز جايگاه اصلي خود را در مناسبات بشري و فرهنگ عمومي پيدا نكرده و ميزان دسترسي مردم به آن هنوز با كشورهاي پيشرفته فاصله زيادي دارد، مصرف كاغذ از ابعاد گوناگون حايز اهميت است. اما براي توليد كاغذ با هر هدف مصرفي، سالانه مي‌بايست ميليون‌ها درخت در جنگل‌ها قلع و قمع شود. سطح پوشش جنگلي در بسياري از كشورهاي در حال توسعه در دو دهه اخير به شدت كاهش يافته و اين در حالي است كه به عقيدة بسياري از كارشناسان، «جنگل ريه زمين» تلقي شده و نقش كليدي در پاك‌سازي هوا، جلوگيري از بروز سيلاب‌ها و حفاظت خاك دارد.
كاهش سطح پوشش جنگلي يكي از معضلاتي است كه مي‌بايست مورد توجه مسؤولان و برنامه‌ريزان در كشورهاي در حال توسعه قرار گيرد. سطح پوشش جنگلي در ايران در دو دهه اخير تقريباً يك‌سوم كاهش يافته و با وجود تلاش‌هايي كه در زمينة جنگل‌كاري صورت مي‌گيرد، هنوز ضايعات گذشته جبران نشده و نيازمند تلاش بيشتر مردم و مسؤولان در اين زمينه است. سالانه ميلياردها دلار در سراسر جهان بايد صرف سوزاندن ميلياردها تن زباله شود. زباله‌هايي كه بخشي از آنها مي‌تواند مورد بازيافت و مصرف دوباره قرار گيرد. اين گونه خسارات در كشورهاي در حال توسعه همانند ايران به مراتب بيش از كشورهاي توسعه‌يافته است.
كشورهاي پيشرفته صنعتي با سرمايه‌گذاري مناسب براي بازيافت انواع زباله‌ها (فلزات، مواد پلاستيكي، چوب، كاغذ و...) و آموزش همگاني براي جداسازي زباله‌ها در مبدأ (منازل، مدارس، واحدهاي اداري و توليدي و خدماتي و...) قادر شده‌اند كه از زباله‌هاي جمع‌آوري شده براي توليدات جديد استفاده كنند و از بروز خسارات بيشتر به محيط زيست (برداشت از منابع طبيعي و دفن زباله‌ها) تا حدودي جلوگيري كنند. اما در كشورهاي در حال توسعه وضعيت چنين نيست. نه‌تنها سرمايه‌گذاري‌هاي قابل توجهي براي راه‌اندازي صنايع بازيافت صورت نگرفته، بلكه فرهنگ عمومي براي جداسازي زباله‌ها نيز شكل نگرفته است.
در حالي كه ميزان جمع‌آوري مواد سلولزي قابل بازيافت در كشورهاي اروپايي بيش از 70 درصد است، در ايران اين رقم حدود 2 درصد از كل اين مواد را تشكيل مي‌دهد و مابقي آن دور ريخته مي‌شود.
بازیافت کاغذ:
برای تهیه هر تن کاغذ نیاز به قطع ۱۷ اصله درخت است. بنابراین اگر هر شخص کاغذهای باطله‌اش را در طول یک سال جمع کند معادل ۵/۱ اصله درخت است و اگر همه ما ایرانیان این کار را انجام دهیم از قطع ۱۰۰ میلیون درخت در طول یک سال جلوگیری کرده‌ایم.
برای تهیه مصرف سالانه دستمال کاغذی هر خانواده ایرانی نیاز به قطع ۵/۱ اصله درخت می‌باشد.
استفاده از کاغذ بازیافت شده به جای تهیه آن از چوب درختان، موجب کاهش آلودگی هوا به میزان ۷۴ درصد، کاهش آلودگی آب به میزان ۳۵ درصد و کاهش مصرف آب به میزان ۵۸ درصد خواهد شد به همین دلیل ۵۰ درصد کاغذ تولید شده در کشورهای توسعه یافته از کاغذهای بازیافتی است.
بنابراین بازیافت کاغذ علاوه بر منافع اقتصادی، موجب عدم وابستگی در جهت ورود خمیر کاغذ، کاهش آلودگی، ممانعت از قطع درختان و کمک به سیستم جمع‌آوری و دفن زباله‌های تولیدی می‌شود.
مراحل بازيافت کاغذ:
انواع مختلف کاغذ در بازیافت به محصولات متفاوتی تبدیل می شوند. به همین دلیل مثلا روزنامه ها و مجله ها باید جداگانه جمع آوری شوند.
در مرکز بازیافت. کاغذ از مواد دیگر مانند پلاستیک.گیره های کاغذ.چسب و هر ماده ای که به همراه کاغذ قابل بازیافت نیست جدا می شود. سپس این کاغذها دسته بندی می شوند و به آسیاب فرستاده می شوند. هر دسته از این کاغذها حدود 1000 پوند وزن دارد.
در آسیاب دسته های کاغذ در خمره های بزرگ آب و مواد شیمیایی خیسانده میشوند و سپس به صورت صفحه های جدا از هم در می آیند. محصول این مرحله خمیر کاغذ است.
خمیر در شماری از صافی ها قرار می گیرد. برای اینکه بعضی از ناخالصی ها مانند پلاستیک ها، افزودنی ها، استحکام بخش ها و ذرات سست مرکب از خمیر جدا شوند.
کاغذ هایی که دارای مرکب هستند مانند روزنامه ها و مجله ها باید قبل از تولید محصول جدید مرکبشان زدوده شود. خمیر وارد یک دستگاه شناورساز می شود. مواد شیمیایی صابونی برای راحت تر جدا شدن مرکب از خمیر افزوده می شوند. حباب های هوا در مخلوط دمیده می شوند. مرکب به حباب ها می چسبد و بالا می آید. حباب های مرکبی از سطح مخلوط برداشته می شوند و خمیر بدون مرکب حاصل می شود.
حال خمیری که تمیز و مرکب زدایی شده است بازیافت می شود. اغلب این خمیر با خمیر دیگری برای تولید محصولات جدید مخلوط می شود.
به منظور تهیه خمیر اولیه محصولات متنوع کاغذی از جمله مقوا, کارتن, کاغذهای بهداشتی, کاغذهای چاپ و تحریر, کاغذهای لاینر و... از کاغذهای باطله طی فرآیند بازیافت دو روش کارگاهی و کارخانه‌ای وجود دارد که در ادامه ضمن شرح فرآیند، نمودار فرآیند عملیات آن آمده است
موارد زیر از مزایای بازیافت کاغذ می‌باشند:
- حفظ محیط زیست
- کاهش دفن زباله‌ها
- کاهش آلودگی آب و هوا
- کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای
- حفظ انرژی
